Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909)

Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909)

Ο Γεώργιος Α‘ βασιλιάς των Ελλήνων - Η ενσωμάτωση των Επτανήσων

Έξωση  του Όθωνα → οι Δυνάμεις αναγορεύουν βασιλιά των Ελλήνων το 18χρονο Δανό πρίγκιπα Γουλιέλμο-Γεώργιο Γκλύξμπουργκ με το όνομα Γεώργιος

 Αγγλία= πιέζεται από τους αγώνες των ριζοσπαστών Επτανησίων για ένωση με την Ελλάδα → προσφέρει στο νέο βασιλιά τα Επτάνησα (1863)

1864→ επίσημη Ένωση των Επτανήσων με Ελλάδα

Το σύνταγμα του 1864

 Ο  Γεώργιος  στην Ελλάδα (1863) → έχει γίνει ήδη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης με σκοπό την ψήφιση συντάγματος

Σύνταγμα  του 1864 = θεμελιωνόταν στη δημοκρατική αρχή, δηλαδή αναγνώριζε τον λαό ως κυρίαρχο παράγοντα του πολιτεύματος

Ο βασιλιάς → ανώτατος άρχοντας της πολιτείας

Πολίτευμα  της βασιλευόμενης δημοκρατίας: - Νομοθετική εξουσία = βασιλιάς και η Βουλή

(Γερουσία → καταργήθηκε ως θεσμός αντιδημοκρατικός

 Δικαίωμα ψήφου αναγνωριζόταν στους άνδρες που είχαν συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας τους)

-Εκτελεστική εξουσία = βασιλιάς με τη συνεργασία υπουργών που διόριζε ο ίδιος

- Δικαστική  εξουσία = ανεξάρτητη

 Εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις 

Αλέξανδρος Κουμουνδούρος = ο πολιτικός που δέσποσε την περίοδο 1864-188

            ↓

Πρωθυπουργός → διανομή των εθνικών γαιών (1871) που είχαν μείνει αδιάθετες και επιδίωξη διεύρυνσης των ελληνικών συνόρων

Όταν αποφάσισε την αποστολή ελληνικού στρατού για την ενίσχυση της κρητικής επανάστασης των ετών 1866-1869, ο βασιλιάς Γεώργιος τον απομάκρυνε.

Λειτουργία κοινοβουλευτισμού→ με προβλήματα.

Οι  δημόσιοι υπάλληλοι δεν ήταν μόνιμοι και γι’αυτό πολλοί πολίτες πίεζαν τους βουλευτές για να εξασφαλίσουν κάποιο διορισμό στο δημόσιο. Καθώς δεν υπήρχαν συγκροτημένα κόμματα, οι βουλευτές, με τη σειρά τους, στήριζαν με την ψήφο τους στη Βουλή εκείνον τον πολιτικό αρχηγό που τους εξασφάλιζε διορισμούς των οπαδών τους.

Ο κυριότερος παράγοντας πολιτικής αστάθειας→ ο βασιλιάς, όταν διαφωνούσε με μια κυβέρνηση, δεν δίσταζε να την ανατρέψει.

Ο  Χαρίλαος Τρικούπης, σε άρθρο του υπό τον χαρακτηριστικό τίτλο «Τις πταίει;» (1874) εκφράζει την αντίθεσή του σε αυτήν την πρακτική → ο βασιλιάς θα έπρεπε να διορίζει πρωθυπουργό μόνο εκείνον που είχε τη «δεδηλωμένη» εμπιστοσύνη της Βουλής, δηλαδή την υποστήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών.

Ο  Γεώργιος διορίζει το 1875 τον επικριτή του Χαρίλαο Τρικούπη προσωρινό πρωθυπουργό για να πραγματοποιήσει εκλογές.

 Κατά την έναρξη των εργασιών της νέας Βουλής, ο Γεώργιος εκφωνεί λόγο γραμμένο από τον Τρικούπη (Λόγος του Θρόνου) στον οποίο αναγνώριζε την αρχή της δεδηλωμένης. Έτσι αρχίζει μια νέα φάση στην πολιτική ζωή της Ελλάδας.

Ο δικομματισμός 

Η καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης → τα μικρά κόμματα, που δεν μπορούν, πλέον, να παίζουν αυτόνομα κάποιο σημαντικό ρόλο→ εξαφάνιση ή ενσωμάτωση σε μεγαλύτερα κόμματα

Τη  δεκαετία 1885-1895 εναλλάσσονται στην εξουσία δύο κόμματα, με επικεφαλής, το ένα το Χαρίλαο Τρικούπη και το άλλο το Θεόδωρο Δηλιγιάννη. Το σύστημα αυτό ονομάζεται δικομματισμός.

Το πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικούπη

            ↓

Δημιουργία κράτους σύγχρονου και οικονομικά αναπτυγμένου

 - Κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής (σιδηροδρομικό δίκτυο, οδοποιία, διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου κ.ά.) = στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης

- Ανασυγκρότηση  ενόπλων δυνάμεων

- Εξυγίανση δημόσιας διοίκησης μέσω θέσπισης αντικειμενικών κριτηρίων πρόσληψης

-  Επιδίωξη ειρηνικής συμβίωσης με την Οθωμανική αυτοκρατορία

         ↓

Επιβολή βαρύτατης φορολογίας + σύναψη μεγάλων δανείων με τράπεζες του εξωτερικού + προσφορά στους Έλληνες κεφαλαιούχους του εξωτερικού προνομιακών όρων για επενδύσεις.

Οι θέσεις του Θεόδωρου Δηλιγιάννη

 - Θα  έπρεπε η φορολόγηση να είναι η μικρότερη δυνατή

- Υπογράμμιση των συνεπειών των τρικουπικών μέτρων για τα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα

- Κατηγορίες εναντίον του Τρικούπη για εύννοια προς τους οικονομικά ισχυρούς

- Κρίνοντας θεμιτή την εναλλαγή των οπαδών της εκάστοτε κυβέρνησης στις κρατικές θέσεις, προχώρησε σε κατάργηση, όταν έγινε πρωθυπουργός, του τρικουπικού νόμου περί «προσόντων των δημοσίων υπαλλήλων».

Η πορεία προς την οικονομική και εθνική κρίση

Αδυναμία Ελλάδας να ανταποκριθεί στις οικονομικές της υποχρεώσεις → Χ. Τρικούπη→ 1893 κήρυξη της χώρας υπό πτώχευση

Εκλογές 1895 → ο Τρικούπης δεν εκλέγεται ούτε βουλευτής

Νέος  πρωθυπουργός → Θ. Δηλιγιάννης

1896 →  επανάσταση στην Κρήτη. Υπό την πίεση της κοινής γνώμης, που εμπνέεται από τη Μεγάλη Ιδέα, στέλνει στρατό στην Κρήτη (Φεβρουάριος 1897)

Ο πόλεμος του 1897 και οι πολιτικές εξελίξεις έως το 1908

Θεσσαλία → ελληνοτουρκικός πόλεμος → ο ελληνικός στρατός, με αρχιστράτηγο τον διάδοχο Κωνσταντίνο, ηττάται

Οθωμανικές  δυνάμεις → ως τη Λαμία και σταματούν τις επιχειρήσεις εκκενώνοντας τη Θεσσαλία μόνο αφού ο σουλτάνος λαμβάνει διαβεβαίωση από τις Δυνάμεις ότι η Ελλάδα θα πληρώσει τεράστια πολεμική αποζημίωση.

Για αυτόν τον λόγο η Ελλάδα αναγκάζεται να πάρει νέο δάνειο

Οι  Δυνάμεις, για να διασφαλίσουν ότι η Ελλάδα θα αποπληρώσει τα χρέη της, υποχρεώνουν τη χώρα να δεχτεί μια επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ), η οποία αναλαμβάνει τη διαχείριση των κυριότερων ελληνικών δημοσίων εσόδων.

Ήττα  του 1897 → η λαϊκή δυσαρέσκεια εναντίον των πολιτικών και των Ανακτόρων

 Ο Γεώργιος = εξακολουθεί να παρεμβαίνει αποφασιστικά τόσο στην εσωτερική πολιτική όσο και στην εξωτερική

Οι συνεχείς παρεμβάσεις, τόσο του βασιλιά Γεώργιου όσο και άλλων μελών της βασιλικής οικογένειας, στην πολιτική ζωή και στη λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων = ένας από τους κύριους παράγοντες που οδήγησαν στην εκδήλωση, το 1909, στρατιωτικού κινήματος στο Γουδί.