Η ΠΟΛΗ – ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

Η ΠΟΛΗ – ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

8^ος αι. π.Χ. → διάσπαση παλαιού φυλετικού κράτους  & δημιουργία πόλης - κράτους.

 Αριστοτέλης: η δημιουργία της πόλης-κράτους = επιθυμία των ανθρώπων για ζωή και η επιβίωσή της = επιθυμία για καλή ζωή.

Πυρήνας του νέου θεσμού = συνοικισμός.

Η ένωση συνοικισμών → πόλη (ôστυ), γύρω από μία ισχυρή θέση, την ακρόπολη (εκεί χτίζονται οι ναοί και τα δημόσια κτίρια)

 Κάτω και γύρω από την ακρόπολη → κατοικίες & καταστήματα (τεχνίτες, ξυλουργοί, αγγειοπλάστες και έμποροι)

 Σταδιακά η πόλη περιβάλλεται από τείχη. Στην ύπαιθρο εξακολούθησε να μένει ένα μέρος του πληθυσμού που ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Πολίτης

-         αισθάνεται ασφαλής

-         αναπτύσσει ποικίλες δραστηριότητες

-         νιώθει ελεύθερος

-         έχει συνείδηση του ρόλου του ως μέλους μιας κοινότητας, στη διακυβέρνηση της οποίας μετέχει ενεργά

-          στρατεύεται για να υπηρετήσει τις ανάγκες ενός νέου οργανικού συνόλου

-         συγκροτεί την «οπλιτική φάλαγγα», φορά πανοπλία και όλοι μαζί υπερασπίζονται την πόλη τους(συλλογική προσπάθεια & σκοπός κοινός)

[οπλιτική φάλαγγα → συμμετέχουν όσοι μπορούν να αγοράσουν με δική τους δαπάνη την απαραίτητη πανοπλία. Η διευρυμένη συμμετοχή = γενικότερη κοινωνική εξίσωση. Οι κοινωνικές διαφορές περιορίστηκαν.

Πόλη ↔ πολίτευμα = σύστημα διακυβέρνησης

Συγκρότηση πόλης =  παρακμή βασιλείας → ανάληψη εξουσίας από ευγενείς & πολίτευμα = αριστοκρατικό (άριστοι = πλούσιοι = ιδιοκτήτες γης, που παλαιότερα αποτελούσαν και το συμβούλιο του βασιλιά

Ανάπτυξη εμπορίου και  ευρεία χρησιμοποίηση νομίσματος  → νέα τάξη (ολίγοι = λίγοι, που με τη δύναμη του χρήματος αφαίρεσαν την εξουσία από τους αριστοκράτες και το πολίτευμα → ολιγαρχικό

Κριτήριο για συμμετοχή στην εξουσία = όχι η καταγωγή αλλά ο πλούτος.

Η ολιγαρχία δεν έδωσε λύση στα προβλήματα → ταραχές

Φιλόδοξα άτομα εκμεταλλεύονται την κοινωνική δυσαρέσκεια και την ανασφάλεια των πολιτών → επιβολή τυραννικού καθεστώτος → εξυπηρέτηση προσωπικού συμφέροντος (κατασκευή μεγάλων έργων) = Περίανδρος στην Κόρινθο , Πολυκράτης στη Σάμο , Φείδων στο Άργος.

Σε πολλές περιοχές επανήλθε το ολιγαρχικό πολίτευμα.

Στην Αθήνα έχει ξεκινήσει η πορεία για τη δημοκρατία