Η λήξη του Α‘ Παγκόσμιου πολέμου και οι μεταπολεμικές ρυθμίσεις

Τέλη του Α’ Παγκόσμιου πολέμου →  οι νικητές → Παρίσι (συνέδριο της Ειρήνης ή συνέδριο του Παρισιού, Ιανουάριος 1919-Ιανουάριος 1920).

Δεν κλήθηκαν: οι ηττημένοι, οι ουδέτεροι και η Σοβιετική Ένωση.

Παράγοντες καθορισμού των αποφάσεων:

• ανάγκη αναδιαμόρφωσης του πολιτικού χάρτη της Ευρώπης,
• επιδίωξη της Γαλλίας να εξουθενώσει τη Γερμανία
• επιθυμία των Δυνάμεων να εγκλωβίσουν το νέο σοβιετικό καθεστώς της Ρωσίας
• αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών, κεντρική ιδέα των 14 σημείων του Αμερικανού προέδρου Ουίλσον, σύμφωνα με την οποία σε κάθε λαό αναγνωριζόταν το δικαίωμα να αποφασίζει μόνος του για το μέλλον του.

Συνθήκη των Βερσαλιών (Ιούνιος 1919) → υποχρέωνε τη Γερμανία

• να παραχωρήσει εδάφη της στη Γαλλία, στο Βέλγιο, στη Δανία και στις νεοσύστατες Πολωνία, Τσεχοσλοβακία και Λιθουανία,
• να αναγνωρίσει τη Ρηνανία και το Σάαρ (γερμανικές περιοχές στα γαλλογερμανικά σύνορα) ως αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη,
• να πληρώσει βαριές πολεμικές αποζημιώσεις,
• να εγκαταλείψει τις αποικίες της και τα εδάφη που είχε κερδίσει από τη Ρωσία με τη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ
• να περιορίσει στο ελάχιστο τις ένοπλες δυνάμεις της, ουσιαστικά να αφοπλιστεί.

Συνθήκη του Αγίου Γερμανού (Σεπτέμβριος 1919) → εξανάγκαζε την Αυστροουγγαρία να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Ουγγαρίας, της Τσεχοσλοβακίας, της Γιουγκοσλαβίας και της Πολωνίας και να παραχωρήσει σε αυτές πολλά εδάφη. Έτσι, η Αυστροουγγρική αυτοκρατορία διαλυόταν.

Συνθήκη του Νεϊγύ (Νοέμβριος 1919) → υποχρέωνε τη Βουλγαρία

• να παραιτηθεί από κάθε διεκδίκησή της στην Α. Μακεδονία και τη Δ. Θράκη (τα εδάφη αυτά δόθηκαν στην Ελλάδα)
• να παραχωρήσει εδάφη της στη Ρουμανία και στη Σερβία.
• Προβλεπόταν η δυνατότητα αμοιβαίας ανταλλαγής πληθυσμών ανάμεσα σε Ελλάδα και Βουλγαρία.

Συνθήκη του Τριανόν (Ιούνιος 1920) → υπαγόρευσε στην ανεξάρτητη Ουγγαρία να παραχωρήσει εδάφη στην Τσεχοσλοβακία, στη Ρουμανία και στη Γιουγκοσλαβία.

Συνθήκη των Σεβρών (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920) → επιβλήθηκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία.

Ο σουλτάνος

• παραχωρούσε την κυριαρχία της Μεσοποταμίας (σημ. Ιράκ), της Παλαιστίνης και της Yπεριορδανίας (σημ. Ιορδανία) στη Βρετανία,
• ενώ της Συρίας και του Λιβάνου στη Γαλλία
• το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη
• τα νησιά Ίμβρος, Τένεδος και η Θράκη μέχρι τα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης παραχωρούνταν στην Ελλάδα
• ο σουλτάνος αναγνώριζε επίσημα την ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Β. και Α. Αιγαίου
• η Ιταλία παραχωρούσε στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα, εκτός από τη Ρόδο
• η Αντάντ ανέθετε στην Ελλάδα τη διοίκηση της περιοχής της Σμύρνης για πέντε χρόνια. Στη συνέχεια, οι κάτοικοι της περιοχής θα αποφάσιζαν με δημοψήφισμα για την τύχη της
• τα Στενά τέθηκαν υπό διεθνή έλεγχο
•  η Οθωμανική αυτοκρατορία διαλυόταν.

Προσδοκία αποφυγής νέων συγκρούσεων → οι νικήτριες χώρες → δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ) = διεθνούς οργανισμού όπου θα μπορούσαν να απευθύνονται τα κράτη για να επιλύουν ειρηνικά τις μεταξύ τους διαφορές.

Κάθε κράτος-μέλος της Κοινωνίας των Εθνών είχε δικαίωμα:

• να ασκήσει βέτο (αρνησικυρία), εμποδίζοντας τη λήψη μιας απόφασης
• να μη συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις που θα του γίνονταν.
• Τα δύο αυτά στοιχεία έμελλε να λειτουργήσουν διαλυτικά για την Κοινωνία των Εθνών.