Μεταφράσεις Αρχαίων Ελληνικών - Γ΄ Γυμνασίου

Ενότητα 1η

Εάν η Ελένη ήταν στην Τροία, οι Τρώες θα έδιναν πίσω αυτήν στους Έλληνες, με τη θέληση βέβαια ή χωρίς τη θέληση του Αλέξανδρου (Πάρη). Γιατί βέβαια δεν ήταν τόσο παράφρων ο Πρίαμος ούτε και οι άλλοι Τρώες, ώστε να θέλουν να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τη δική τους και των παιδιών (τους) και την (πόλη) τους, για να ζει ο Πάρης μαζί με την Ελένη. Εάν βέβαια στα πρώτα χρόνια είχαν αυτή τη γνώμη, αφού πολλοί μεν από τους άλλους Τρώες, πολύ περισσότερο οι γιοι του, κάθε φορά που συγκρούονταν με τους Έλληνες, σκοτώνονταν, ο Πρίαμος, εάν και ο ίδιος συγκατοικούσε με την Ελένη, θα την έδινε πίσω στο Μενέλαο, για να απαλλαγούν και ο ίδιος και οι υπήκοοί του από τις παρούσες συμφορές. Αλλά δεν είχαν την Ελένη ώστε να την επιστρέψουν, ούτε οι Έλληνες τους πίστευαν, αν και αυτοί έλεγαν την αλήθεια, όπως εγώ πιστεύω, επειδή ο θεός μηχανευόταν για να κάνουν ολοφάνερο με την ολοκληρωτική τους καταστροφή αυτό στους ανθρώπους, πως δηλαδή για τα μεγάλα αδικήματα μεγάλες είναι και οι τιμωρίες από τους θεούς.

Επίμετρο

2. Γιατί ή σύμφωνα με τις επιθυμίες της τύχης και με τα σχέδια των θεών και με τις αποφάσεις του πεπρωμένου έκανε ό,τι έκανε ή επειδή αρπάχτηκε με τη βία ή επειδή πείστηκε με τα λόγια ή επειδή κυριεύτηκε από έρωτα. Εάν μεν λοιπόν εξαιτίας του πρώτου, αξίζει να κατηγορείται ο ένοχος∙ γιατί τη θεϊκή θέληση είναι αδύνατον να εμποδίζει (κανείς) με την ανθρώπινη πρόνοια. […] Εάν λοιπόν πρέπει να αποδοθεί η κατηγορία στην τύχη και σε (κάποιο) θεό, πρέπει να απαλλαγεί η Ελένη από την κακή φήμη.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η

Επομένως ταιριάζει αυτούς να θεωρείτε πάρα πολύ ευτυχισμένους, οι οποίοι, αφού κινδύνευσαν για τα μέγιστα και ευγενέστερα ιδανικά, έτσι πέθαναν, χωρίς να εμπιστευτούν τους εαυτούς τους στην τύχη, ούτε να περιμένουν τον φυσικό θάνατο, αλλά αφού επέλεξαν τον πιο όμορφο. Και γι’ αυτό βέβαια αγέραστες μεν (είναι) οι μνήμες τους, αξιοζήλευτες όμως από όλους τους ανθρώπους οι τιμές∙ αυτοί μεν πενθούνται εξαιτίας της φύσης τους ως θνητοί, υμνούνται όμως ως αθάνατοι εξαιτίας της γενναιότητάς τους. Και γι’ αυτό βέβαια ενταφιάζονται με δημόσια φροντίδα και καθιερώνονται προς τιμή τους αγώνες δύναμης και σοφίας και πλούτου, με την ιδέα ότι είναι άξιοι αυτοί που έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο να τιμώνται με τις ίδιες τιμές με τους αθάνατους. Εγώ μεν λοιπόν αυτούς και καλοτυχίζω για το θάνατό (τους) και (τους) ζηλεύω και νομίζω ότι μόνο αυτοί άξιζαν περισσότερο να ζήσουν, οι οποίοι επειδή έτυχαν (να έχουν) θνητά σώματα, αθάνατη μνήμη εξαιτίας της γενναιότητάς τους κληροδότησαν.

Επίμετρο  Κατ΄ αρχάς μεν αντί για τον σύντομο χρόνο (του βίου) αφήνουν στην αιωνιότητα αγέραστη δόξα, μέσα στην οποία και τα παιδιά τους θα ανατραφούν ονομαστά και οι γονείς (τους) θα γηροκομηθούν απολαμβάνοντας το γενικό θαυμασμό, έχοντας την δόξα τους παρηγοριά στο πένθος. Έπειτα απρόσβλητοι σωματικά από αρρώστιες και αλώβητοι ψυχικά από λύπες, πράγματα τα οποία αντιμετωπίζουν σε διάφορες περιστάσεις οι ζωντανοί, με μεγάλη τιμή και πολύ ζήλο απολαμβάνουν τις καθιερωμένες τιμές. Γιατί αυτούς μεν όλη η πατρίδα θάπτει δημοσία δαπάνη, μόνοι δε τυγχάνουν επαίνους, ποθούν δε όχι μόνο οι συγγενείς και οι πολίτες, αλλά ολόκληρη η Ελλάδα πρέπει να πούμε, στο πένθος δε γι΄αυτούς έχει συμμετάσχει και το μεγαλύτερο μέρος της οικουμένης, πώς λοιπόν δεν πρέπει αυτούς να θεωρούμε ευτυχείς;

Ενότητα 4η

Άραγε θα μας αρκούσε εάν και την πόλη με ασφάλεια κατοικούμε και στη ζωή γινόμαστε πιο πλούσιοι και έχουμε ομόνοια μεταξύ μας και χαίρουμε εκτιμήσεως μεταξύ των Ελλήνων; Γιατί εγώ, μεν, νομίζω ότι, εάν γίνουν αυτά, η πόλη θα ευτυχεί ολοκληρωτικά. Ο μεν πόλεμος λοιπόν έχει στερήσει εμάς από όλα αυτά που έχουν ειπωθεί∙ γιατί και φτωχότερους (μας) έκανε και (μας) ανάγκασε να υπομένουμε πολλούς κινδύνους και (μας) έχει συκοφαντήσει στους Έλληνες και με όλους τους τρόπους μάς έχει ταλαιπωρήσει. Εάν όμως κάνουμε ειρήνη, […] θα κατοικούμε μεν την πόλη με πολλή ασφάλεια, αφού απαλλαγούμε από πολέμους, κινδύνους και ταραχή, […] και κάθε μέρα θα γινόμαστε πιο εύποροι, […] χωρίς φόβο καλλιεργώντας τη γη και στη θάλασσα πλέοντας και ασχολούμενοι με τα άλλα επαγγέλματα, τα οποία τώρα εξαιτίας του πολέμου έχουν εκλείψει. Και θα δούμε την πόλη μεν να παίρνει διπλάσια έσοδα απ’ ό,τι τώρα, να είναι δε γεμάτη από εμπόρους και ξένους και μετοίκους, απ’ τους οποίους τώρα έχει ερημωθεί. Και το σημαντικότερο∙ θα έχουμε όλους τους ανθρώπους συμμάχους όχι έχοντας εξαναγκαστεί, αλλά έχοντας πειστεί.

Επίμετρο

2. Και διαπράχθηκαν κάθε είδους φόνοι και όπως συνηθίζεται να γίνεται σε τέτοιες περιστάσεις, δεν υπάρχει τίποτε που να μην συνέβη και ακόμη περισσότερα. Γιατί και πατέρας σκότωνε   παιδί και απομακρύνονταν βίαια από τους ναούς και σκοτώνονταν κοντά σε αυτά, κάποιοι δε και αφού χτίστηκαν μέσα στο ναό, πέθαναν.

3. Γιατί σε ειρήνη μεν και σε περίοδο ευημερίας και οι πόλεις και οι πολίτες έχουν ηπιότερες απόψεις, επειδή δεν τους  πιέζουν φοβερές ανάγκες∙ ο πόλεμος δε, επειδή αφαιρεί την καθημερινή ευπορία, είναι βίαιος δάσκαλος και εξομοιώνει την ψυχική διάθεση των ανθρώπων με την πολεμική κατάσταση που επικρατεί εκείνη τη στιγμή.

Ενότητα 6η

Η μουσική […] όλους τους ανθρώπους μεν ωφελεί, στους Αρκάδες δε (είναι) και αναγκαία. Γιατί μόνο στους Αρκάδες πρώτα μεν συνηθίζουν να τραγουδούν σύμφωνα με τους μουσικούς ρυθμούς από τη νηπιακή τους ηλικία τους ύμνους και τους παιάνες, με τους οποίους ο καθένας υμνεί τους τοπικούς ήρωες και θεούς σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα∙ μετά δε από αυτά […] με πολύ συναγωνισμό παίρνουν μέρος σε κυκλικό χορό και ψάλλουν άσμα προς τιμήν κάποιου θεού στα θέατρα […]. Και δεν θεωρούν καθόλου ντροπή να παραδεχτούν ότι δεν γνωρίζουν κάτι, την ωδή βέβαια ούτε να αρνηθούν μπορούν επειδή υποχρεωτικά όλοι τη μαθαίνουν, ούτε, εάν το παραδεχτούν, μπορούν να απαλλαγούν από αυτή, επειδή αυτό θεωρείται ντροπή στην κοινωνία τους.[…] Και μου φαίνεται ότι οι παλιοί θέσπισαν αυτά όχι για να καλλιεργήσουν τη φιληδονία και την επίδειξη πλούτου, αλλά παρατηρώντας μεν το μόχθο του καθένα και με λίγα λόγια τη δυσκολία και τη σκληρότητα της ζωής (τους) , παρατηρώντας και την αυστηρότητα των ηθών, η οποία τα ακολουθεί εξαιτίας του ψύχους και της τραχύτητας του τόπου στον οποίο ζουν στο μεγαλύτερο μέρος τους.

Επίμετρο

3. Όταν οι Μυτιληναίοι ήταν αρχηγοί στη θάλασσα, σε αυτούς που επαναστατούσαν από τους συμμάχους επέβαλαν εκείνη την τιμωρία, να μη μαθαίνουν δηλαδή τα παιδιά τους γράμματα, ούτε να διδάσκονται μουσική, επειδή θεώρησαν ότι αυτή είναι η πιο βαριά από όλες τις τιμωρίες, να περνάει δηλαδή κανείς τη ζωή του στην απουσία μουσικής και την αμάθεια.

Ενότητα 8^η

Λέγεται λοιπόν στη Σικελία (αν και βέβαια μοιάζει πολύ με μύθο, αλλά ταιριάζει και όλοι τώρα οι νεότεροι να ακούσουν) ότι από την Αίτνα έρρεε ρυάκι φωτιάς∙ αυτό δε λένε ότι κυλούσε και στην άλλη χώρα και βέβαια προς κάποια πόλη από αυτές που κατοικούνταν εκεί. Οι μεν λοιπόν άλλοι (λένε) ότι όρμησαν σε φυγή, ζητώντας τη σωτηρία τους, κάποιος, όμως, από τους νεότερους, βλέποντας τον πατέρα (του) να είναι  ηλικιωμένος, και να μην μπορεί να αποχωρεί, αλλά να έχει παγιδευτεί μέσα στη λάβα, αφού (τον) πήρε στους ώμους του, (τον) κουβαλούσε. Και νομίζω ότι επειδή (του) προστέθηκε φορτίο και ο ίδιος παγιδεύτηκε. Από αυτό το γεγονός νομίζω, λοιπόν, ότι αξίζει (κανείς) να παρατηρήσει προσεκτικά το θείο, ότι δηλαδή (ο θεός) ευνοεί τους καλούς. Γιατί λέγεται ότι η λάβα κύλησε ολόγυρα και περικύκλωσε το μέρος εκείνο και ότι μόνο αυτοί σώθηκαν, από τους οποίους η περιοχή ακόμη και τώρα (λέγεται) ότι ονομάζεται τόπος των ευσεβών∙ αυτοί δε που έφυγαν γρήγορα και εγκατέλειψαν τους γονείς τους (λέγεται) ότι χάθηκαν όλοι.

Επίμετρο

Όταν οι Έλληνες τους άφησαν να φύγουν, αφού συνομολόγησαν συνθήκη, και αφού επέτρεψαν στον καθένα να πάρει όσο μπορούσε από τα δικά του, όλοι μεν οι άλλοι πήραν άργυρο ή χρυσό ή κάτι από τα άλλα πολύτιμα αντικείμενα, ο Αινείας, όμως, τον πατέρα (του), που ήταν σε βαθιά γεράματα, αφού σήκωσε στους ώμους, μετέφερε έξω. Επειδή θαυμάστηκε από τους Έλληνες γι΄αυτή την πράξη πήρε την άδεια πάλι να επιλέξει ό,τι ήθελε από αυτά στο σπίτι του. Καθώς αυτός προτίμησε τα πατροπαράδοτα ιερά, συνέβη πολύ περισσότερο να επαινεθεί η αρετή, η οποία και επιδοκιμάστηκε από τους εχθρούς. Γιατί ο άνδρας φανερά στους πιο μεγάλους κινδύνους φρόντιζε πολύ και για το σεβασμό προς τους γονείς και για την ευσέβεια προς τους θεούς.

Ενότητα 9

Εάν, ενώ σκοπεύουμε εμείς είτε να δραπετεύουμε από εδώ, είτε όπως πρέπει να ονομάσουμε αυτό, αφού έρθουν οι νόμοι και οι δημόσιες αρχές (και) σταθούν μπροστά μας (αν) ρωτήσουν∙ Πες μου, Σωκράτη, τι έχεις στο νου να κάνεις; Κάτι άλλο ή με αυτή την πράξη , την οποία επιχειρείς, σκέφτεσαι να καταστρέψεις και εμάς τους νόμους και όλη ανεξαιρέτως την πόλη όσο περνάει από το χέρι σου; Ή σου φαίνεται ότι είναι δυνατόν και εκείνη η πόλη να υπάρχει ακόμα και να μην έχει καταλυθεί, αν στην οποία οι δικαστικές αποφάσεις δεν ισχύουν και ακυρώνονται από τους απλούς πολίτες και αφανίζονται; Τί θα πούμε, Κρίτωνα, σε αυτά και σε άλλα παρόμοια; Γιατί πολλά θα μπορούσε κάποιος και ιδιαίτερα ρήτορας να πει γι’ αυτό το νόμο που κινδυνεύει να καταλυθεί, ο οποίος ορίζει οι δικαστικές αποφάσεις να ισχύουν. Ή θα πούμε σε αυτούς ότι «Η πόλη βέβαια μας αδίκησε και δεν έκρινε σωστά τη δίκη;» Αυτά ή τι (άλλο) θα πούμε;

Επίμετρο

Ποια είναι δε η δύναμη των νόμων; Άραγε εάν κάποιος από εσάς φωνάξει δυνατά ότι αδικείται, θα τρέξουν και θα παραστούν να βοηθήσουν; Όχι∙ γιατί είναι γράμματα γραμμένα και δεν θα μπορούσαν να κάνουν αυτό. Ποια λοιπόν είναι η δύναμή τους; Εάν εσείς ενισχύετε αυτούς και τους καθιστάτε κυρίους σε αυτόν που τους έχει ανάγκη κάθε φορά. Λοιπόν, οι νόμοι και είναι ισχυροί σε εσάς και εσείς στους νόμους. Πρέπει λοιπόν να βοηθάτε αυτούς με τον ίδιο τρόπο, όπως ακριβώς (θα βοηθούσε) κάποιος τον εαυτό του, αν αδικούνταν, και τα αδικήματα των νόμων να θεωρεί κοινά, γι΄όποιον λόγο τυχόν συλλαμβάνεται κάποιος και να μη βρίσκει λειτουργία, ούτε έλεο, ούτε κάποιον άνδρα, ούτε κάποιο τέχνασμα, εξαιτίας του οποίου, αφού κάποιος παρέβη το νόμο δε θα τιμωρηθεί.  

Ενότητα 10^η

Όλοι, μεν, οι άλλοι, όσοι εξορίζονται άδικα, ή εκλιπαρούν τους πολίτες ώστε να επιστρέψουν, ή αν αποτύχουν σε αυτό, κακολογούν τις πατρίδες τους, επειδή κατά τη γνώμη τους τούς συμπεριφέρθηκαν άσχημα∙ εγώ, όμως, επειδή ακριβώς μια φορά απέτυχα κατά τρόπο ανάξιο προς όσα έκανα ως πολίτης, και ενώ κατηγορούσα άλλους, ο ίδιος καταδικάστηκα, στενοχωριέμαι μεν, όπως είναι φυσικό, καθόλου, όμως, δεν αγανακτώ. Γιατί εγώ, βέβαια, δεν είμαι τόσο ανόητος , ώστε από την πόλη από την οποία ο Θεμιστοκλής, ο οποίος ελευθέρωσε την Ελλάδα, εξορίστηκε και όπου ο Μιλτιάδης, επειδή ώφειλε μικρό ποσό στην πολιτεία, αν και ήταν γέρος, πέθανε στη φυλακή, με αυτήν την πόλη ο Αισχίνης, ο γιος του Ατρόμητου, επειδή είναι εξόριστος, να θεωρεί ότι πρέπει να αγανακτεί, επειδή έπαθε κάτι από τα συνηθισμένα στην Αθήνα. Αλλά εγώ τουλάχιστον θα μπορούσα να θεωρήσω εύλογα ακόμα και λαμπρό αυτό που μου συνέβη, δηλαδή το ότι έχω πέσει στην αφάνεια για τις μελλοντικές γενιές μαζί με εκείνους και έχω αξιωθεί να πάθω τα ίδια με εκείνους.

Επίμετρο

Τον μεν, λοιπόν, εξοστρακισμό (ενν. του Θεμιστοκλή) πραγματοποίησαν εναντίον του ταπεινώνοντας την υπόληψη και την υπεροχή, όπως ακριβώς συνήθιζαν για όλους για τους οποίους νόμιζαν ότι είναι υπερβολικά δυνατοί και ότι υπερέβαιναν το μέτρο της δημοκρατικής ισότητας. Γιατί ο εξοστρακισμός δεν ήταν τιμωρία, αλλά παρηγοριά και ανακούφιση από το φθόνο, που προκαλούσε ευχαρίστηση με το να ταπεινώνει αυτούς που υπερείχαν και που εκτόνωνε την εχθρότητά του σε αυτό το είδος της ατίμωσης.

Ενότητα 11^η

Αγησίλαε και όλοι οι παρόντες Λακεδαιμόνιοι, εγώ, όταν πολεμούσατε τους Αθηναίους, έγινα φίλος και σύμμαχό σας, και το μεν ναυτικό το δικό σας έκανα ισχυρό παρέχοντας χρήματα, στην ξηρά δε ο ίδιος πολεμώντας έφιππος μαζί σας καταδίωκα τους εχθρούς στη θάλασσα. Και δε θα μπορούσατε ίσως να μου καταλογίσετε ούτε ότι έκανα ούτε ότι είπα ως τώρα σε εσάς κάτι δόλιο. Ενώ δε (σας) συμπεριφέρθηκα κατά τέτοιον τρόπο, εσείς τώρα μου συμπεριφέρεστε έτσι, ώστε ούτε φαγητό δεν έχω στη χώρα μου, εκτός αν συλλέξω κάτι από αυτά, που αφήνετε πίσω σας, όπως ακριβώς τα θηρία. Αυτά δε που μου άφησε ο πατέρας μου και σπίτια ωραία και κήπους γεμάτους και από δέντρα και από θηρία, με τα οποία χαιρόμουν, όλα αυτά βλέπω άλλα μεν να έχουν καταστραφεί, άλλα δε κατακαμένα. Εάν, λοιπόν, εγώ δεν γνωρίζω ούτε τα όσια ούτε τα δίκαια, εσείς, όμως, εξηγήστε σε εμένα πώς άντρες που γνωρίζουν να ανταποδίδουν την ευεργεσία προβαίνουν σε αυτές ις πράξεις.